آیا تضمینی برای تهدید نشدن ایران به حمله هسته‌ای هم وجود دارد؟

بحران بر سر موضوع هسته‌ای ایران ـ که در مواردی مقامات ایرانی آن را ‌بحرانی غیرضروری و ساختگی می‌دانند ـ در معرض تصمیمات مهمی قرار دارد که ممکن است به این بحران غیرضروری پایان دهد. ریشه این بحران در ادعای کشورهای غربی، مبنی بر تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای است؛ اما آیا حل شدن مسأله پرونده هسته‌ای ایران با یک راهکار مرضی‌الطرفین به این معناست که ایران در آینده با سلاح هسته‌ای تهدید نخواهد شد؟

به گزارش «تابناک»، به جز پنج قدرت عضو دائم شورای امنیت که پیش از تصویب معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای دست یافتند، چندین دولت نیز در دهه‌های اخیر با نقض مفاد معاهده فوق، اقدام به ساخت سلاح هسته‌ای کرده‌اند.

تصور می‌رود، رژیم اسرائیل حتی پیش از شروع جنگ شش روزه در سال 1967، نخستین سلاح هسته‌ای خود را ساخته ‌و بعد از این جنگ، تولید انبوه سلاح هسته‌ای را آغاز کرده باشد. روایات‌‌ تقریبا قطعی تاریخی وجود دارد که نشان می‌دهد، وقتی رژیم اسرائیل در سال 1973 با حمله ناگهانی مصر ‌و نیز با خطر جدی شکستی سخت رو‌به‌رو شد، گلدا مایر، نخست‌وزیر وقت این رژیم، ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور وقت را در فشار قرار داده است که یا با برقراری پل هوایی برای رساندن گسترده سلاح به این رژیم موافقت کند یا آنکه این رژیم برنامه خود برای استفاده از سیزده بمب هسته‌ای علیه کشورهای عربی را اجرا خواهد کرد.

زرادخانه هسته‌ای این رژیم به مرور بزرگتر شده و تخمین‌های فعلی نشان می‌دهد، ‌رژیم اسرائیل احتمالا بین 200 تا 400 کلاهک هسته‌ای‌‌ دارد که قدرت برخی از آنها صدها برابر بمب‌هایی است که آمریکا در حمله به ژاپن از ان استفاده کرد.

شش هفته پیش از این، موشه یعالون وزیر جنگ این رژیم با یادآوری اظهارات هری ترومن رئیس‌جمهور آمریکا در زمان حمله هسته‌ای به ژاپن، به طور تلویحی، گزینه حمله هسته‌ای به ایران را مطرح کرد که با شکایت ایران به سازمان ملل همراه شد.

این اظهارات نشان‌دهنده این است که نمی‌توان تضمین کرد که در آینده تهدیدات مشابهی علیه ایران مطرح نشود. احتمال دیگر، تلاش برخی کشورهای منطقه برای به دست آوردن سلاح هسته‌ای است؛ هرچند در توانایی فنی دولتی مانند عربستان برای ساخت احتمالی سلاح هسته‌ای تردیدهای جدی وجود دارد و مسیر خرید سلاح هسته‌ای هم بسیار دور از ذهن است، برای افق بیست یا سی سال آینده، نمی‌توان احتمال تلاش برخی از کشورهای منطقه در به دست آوردن سلاح هسته‌ای را به طور مطلق نفی کرد.

ایران که بنا به دلایل شرعی، ساخت سلاح هسته‌ای را مجاز نمی‌داند، حتی با فرض نساختن سلاح هسته‌ای از سوی دیگر کشورهای منطقه، در برابر رژیمی مانند رژیم اسرائیل قرار دارد که هیچ احترامی برای معاهدات بین‌المللی قائل نیست و سوابق نشان می‌دهد در مواردی از تهدید اتمی علیه دیگر کشورها نیز استفاده می‌کند.

در چنین شرایطی، حتی در صورت رسیدن ایران و 5+1 به توافقی بر سر موضوع هسته‌ای، آینده تحولات منطقه با دو سؤال مهم روبه‌روست. آیا دیگر کشورها به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نخواهند رفت و اینکه چه راهی وجود دارد که کشور قانونمداری مانند ایران ـ‌که به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست ـ از سوی رژیمی مانند رژیم اسرائیل با سلاح هسته‌ای تهدید نشود.

حل این نگرانی‌ها در دهه‌های اخیر با دو مانع جدی مواجه بوده است؛ از سویی، دولت آمریکا در کنار رژیم اسرائیل قرار گفته و مانع از اعلام منطقه خاورمیانه به عنوان منطقه عاری از سلاح هسته‌ای شده ‌و از سوی دیگر، رژیم اسرائیل از جمله قدرت‌های هسته‌ای است که تاکنون قول عدم استفاده اولیه از سلاح هسته‌ای را نداده است.

دولتی مانند دولت چین چندین دهه است که تضمیمن داده است اولین استفاده‌کننده از سلاح هسته‌ای نخواهد بود و تنها در شرایطی از سلاح هسته‌ای استفاده خواهد کرد که مورد حمله هسته‌ای قرار گرفته باشد. در مقابل پاکستان، روسیه، ایالات متحده، انگلیس و فرانسه از احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای حتی علیه کشورهای غیرهسته‌ای سخن گفته‌اند. رژیم اسرائیل نیز این احتمال را در قالب مفهوم «گزینه سامسون (Samson option)» مطرح دانسته است.

پرسش مهم اینکه آیا 5+1 در برابر ایران و دیگر کشورهای غیرهسته‌ای منطقه تعهدی در این حوزه ندارند؟!